Şahmaran Yılanı, Akdeniz bölgesinin Tarsus ilçesinde bir dönem yaşadığına inanılan yarı insan, yarı yılan bir varlıktır. Farsça kökenli bir kelime olan "Şahmaran," "yılanların şahı" anlamına gelmektedir. Şahmaran, filmlere ve kitaplara konu olmuş ve Güneydoğu ile Orta Anadolu bölgelerinde gerçek olduğuna inanılan bir efsane olarak anlatılmaktadır. Birçok varyantı bulunmakla beraber en yaygın olanı şu şekildedir:

Zamanın birinde Tarsus'ta Camasb adında odunculuk yapan fakir bir genç vardır. Bir gün arkadaşlarıyla birlikte odun toplamaya giderler. Gittikleri yerde içinde bal bulunan bir kuyu bulurlar. Arkadaşları, Camasb'ı kuyuya inip onlara bal çıkarması konusunda ikna ederler. Camasb kuyuya inerek balı yukarı yollar. Arkadaşları, balı kendi aralarında paylaşıp bencillik ederek Camasb'ı kuyudan çıkarmazlar. Camasb kuyunun dibinde gördüğü küçük deliği elindeki küçük çakı yardımıyla kazmaya başlar ve gizli bir tünele ulaşır. Efsaneye göre bu tünel, Camasb'ı yılanların ülkesine götürür. Yılanların ülkesine vardığında, şırıl şırıl şelalelerin aktığı doğa harikası bir yer olduğunu görür. Etrafta binlerce yılanın gezindiği bu ülkede tüm yılanların ortasında bembeyaz teniyle, başı dünyalar güzeli, vücudunun gerisi yılan olan Şahmaran'ı görür. Rivayetlere göre Şahmaran ve Camasb birbirlerine âşık olurlar ve birlikte yılanlar ülkesinde güzel bir bahçede yaşamaya başlarlar.

Şahmaran, Camasb'a şifalı otlar ve hastalıkların tedavisi hakkında tüm bildiklerini öğretir. Bir zaman sonra genç delikanlı, ailesini ve yeryüzünü özler ve Şahmaran'a gitmek istediğinden söz eder. Şahmaran da Camasb'ın ısrarlarına dayanamayarak yeryüzüne geri dönebileceğini, ancak kimseye kendisini gördüğünü anlatmamasını tembihler. Aradan çok uzun zaman geçer. Tarsus Kralı hastalanır. Ülkenin birinden büyücü getirilir. Büyücü, kralın iyileşmesi için Şahmaran'ın vücudundan bazı parçaların kaynatılarak içirilmesi gerektiğini söyler. Böylece bütün halk Şahmaran'ı aramaya koyulur. Camasb sırrı saklayamayarak krala Şahmaran'ın yerini açıklar. Kralın adamları tarafından bir şekilde kandırılan Şahmaran, Tarsus'a getirilir. Hala Tarsus'ta bulunan Şahmaran Hamamı'nda öldürülür. Parçaları kaynatılarak krala içirilir ve kral iyileşir. Efsaneye göre yılanlar, Şahmaran'ın öldürüldüğünü bilmemektedirler. Eğer öğrenirlerse insanlardan intikam alacaklarına inanılmaktadır.

Şahmaran efsanesi, Türk mitolojisinde ve kültüründe önemli bir yere sahiptir. Şahmaran'ın bilgeliği ve şifacılığı, insanlara doğanın ve bilginin değerini hatırlatır. Ayrıca, Şahmaran'ın yarı insan yarı yılan formu, doğanın ve insanın iç içe geçmişliğini simgeler. Efsanenin farklı varyantları ve anlatıları, Anadolu'nun zengin kültürel mirasının bir parçasıdır.

Şahmaran efsanesi, sanatta, edebiyatta ve halk kültüründe geniş bir etki yaratmıştır. Özellikle resimlerde, heykellerde ve halk hikayelerinde sıklıkla işlenmiştir. Efsane, aynı zamanda şifacılık ve tıp konularında da ilham kaynağı olmuştur. Şahmaran'ın öğretileri ve insanlara sunduğu bilgiler, geleneksel tıbbın ve doğal tedavi yöntemlerinin önemini vurgulamaktadır.

Şahmaran Yılanı efsanesi, Anadolu'nun kültürel ve mitolojik mirasının önemli bir parçasıdır. Efsane, doğanın, bilginin ve sevginin gücünü anlatırken, aynı zamanda insanların doğayla olan ilişkisini ve bu ilişkinin önemini vurgular. Şahmaran'ın hikayesi, nesilden nesile aktarılmaya devam eden bir efsane olarak, kültürel zenginliğimizi ve ortak hafızamızı oluşturur.