Yılan zehri, zehirli yılanların ağızlarındaki avlarını ıslatıp kayganlaştıran tükürük bezlerinin dışında, temel görevi zehirli sıvı salgılamak olan bezlerde üretilir. Bu bezler, tükürük bezlerine benzer yapıdadır. Ancak aralarındaki temel fark, salgıladıkları sıvının toksik etkenler içermesidir. Yılan zehri yalnızca avı öldürmek için değil, içerdiği enzimlerle sindirime de yardımcı olur.

Yılan zehrinin rengi beyazımsı, saman sarısı, zümrüt yeşili, turuncu veya renksiz olabilir. Şeffaf, ince ve biraz yapışkandır. Suya göre biraz daha ağır olan zehir, açık havada yapısal bozukluk gösterir. Karanlık ve serin bir yerde kurutularak saklandığında uzun süre etkinliğini koruyabilir. Bu şekilde kurutulmuş zehir, tuzlu ve saf suda yeniden eritilebilir. Yılandan zehir almak için cam bir kabın içine sağma yapılır. En uygun yöntem, ağzına bir zar veya parafilm gerilen bir petri veya beherin ısırtılması şeklinde olur. Yılan zehrinin içeriğinde bazı enzimler ve pıhtılaşmayı kolaylaştıran maddeler bulunur. Zehrin en zararlı ve öldürücü bölümleri, enzimatik olmayan protein veya peptik yapıda olan maddelerdir. Bu maddeler, zehrin çok az bir kısmını oluşturmasına rağmen, zehrin tamamına göre 100 kat daha öldürücü etki yapar.

Yılan zehri vücutta iki farklı şekilde yayılır. Bunlardan ilki kan dolaşım sistemidir. Ancak yılanın zehir dişinin nadiren doğrudan damarın içine batması söz konusu olduğundan, bu şekilde bir yayılım olur. Eğer bu durum gerçekleşirse, zehir daha hızlı yayılır ve kuvvetli bir zehirse kişinin birkaç dakikada ölümüne neden olabilir.

Zehrin vücuda yayılmasının diğer yolu ise lenf dolaşım sistemidir. Bu şekilde zehir daha yavaş vücuda yayılır. Ancak zehirde bulunan bazı unsurlar, temasta bulundukları doku ve ince damarları tahrip ederek dokuların arasına kan ve lenfin yayılmasına neden olur. Bu yayılma sırasında vücudun hareket ettirilmemesi gerekir. Hareket halinde zehrin yayılması daha hızlı olur. Vücutta lenf sistemi göğüste kan dolaşımına açılır. Eğer bu yayılmaya engel olunmazsa, sonuçta kan dolaşımına giren zehir tehlikeli sonuçlara neden olur. Zehir karışan kan karaciğere geçerse, zehrin bir kısmı etkisiz hale gelse de kişi kurtulamayabilir.

Yılan zehri, içerik bakımından kimyasal proteinik bileşikler ve çeşitli enzimler içerir. Zehirler fizyolojik etkileri açısından iki farklı gruba ayrılır:

Neurotoksinler: Bu zehirler, iskelet kaslarına ulaşan sinir uçlarında bozukluk yapabilir. Özellikle beyinde solunum merkezinde etkili olan kaslarda görülür. Fazla etkili olursa, kişinin solunumu tamamen durabilir.

Hemolitik (Histolitik) Toksinler: Bu zehirler, dolaşım sisteminde bozukluk yapar. Kanda eritrositlere zarar verirler. Kan damarlarını döşeyen endotel hücrelerini tahrip eder ve kanın dışarıya sızmasına neden olurlar. Aynı zamanda kan pıhtılaşmasına engel olurlar.

Yılan zehrindeki toksik etki, zehrin miktarı ve kişinin zehir karşısındaki duyarlılığı, yılanın yaşı ve fizyolojik durumu ile bağlantılıdır. Bunların dışında en önemli etken, zehrin şiddet derecesi yani toksisitesidir. Bu, yılanın türüne göre değişiklik gösterir. İnsanlar için öldürücü olacak doz;

Zehirli yılanlar, yumurtadan ilk çıktıkları andan itibaren zehirli olurlar. Ancak erginler kadar etkili zehir enjekte edemezler. Yılanların henüz deri değiştirenleri ve kış uykusundan yeni kalkanlarının zehir etkisi daha yüksektir. Yılan zehirleri sağlık sektöründe ve besinlerin muhafazasında kullanılabilir. Gözlüklü yılandan elde edilen zehirden yapılan ağrı kesici çok etkilidir. Morfinden daha fazla etkili olan bu zehir, kişilerde alışkanlık da yapmaz. Yılan zehirleri, özellikle çıngıraklı ve engerek yılan zehirlerinin kan pıhtılaşmasını hızlandırıcı etkileri vardır. Bu nedenle tıpta şiddetli kanamalardaki pıhtılaşmayı sağlamak için kullanılır. Malezya engerek yılanından elde edilen zehir, dolaşım bozukluklarının giderilmesi ve kalp ağrılarının önlenmesi amacıyla kullanılır. Kobra yılanındaki zehir, tümör büyümesini önlemek amacıyla kullanılır.